مرخصی، حقی است که قانون کار برای تمامی شاغلین در نظر گرفته است تا بتوانند با استراحت و تجدید قوا، به بهترین شکل به فعالیت خود ادامه دهند. با این حال، ممکن است کارکنان به دلایل مختلف نتوانند از تمام مرخصی استحقاقی خود استفاده کنند. در این شرایط، مفهومی به نام “بازخرید مرخصی” مطرح می‌شود. در این مقاله از زودی کارا ارائه دهنده خدمات حقوقی ویژه کارفرمایان، به بررسی بازخرید مرخصی، قوانین مربوط به آن، و نحوه محاسبه مبلغ بازخرید می‌پردازیم.

بازخرید مرخصی چیست؟

بازخرید مرخصی به معنای دریافت وجه نقد معادل روزهای مرخصی استفاده نشده توسط کارکنان است. به عبارت دیگر، کارکنان به جای استفاده از مرخصی، می‌توانند مبلغی معادل آن را از کارفرما دریافت کنند.

اهمیت بازخرید مرخصی

بازخرید مرخصی می‌تواند برای کارکنان و کارفرمایان مزایای متعددی داشته باشد. برای کارکنان، این امکان فراهم می‌شود که در صورت نیاز به وجه نقد، از مرخصی خود به عنوان منبعی برای کسب درآمد استفاده کنند. همچنین، برای کارفرمایان، بازخرید مرخصی می‌تواند به کاهش تعداد روزهای مرخصی ذخیره شده توسط کارکنان و جلوگیری از ایجاد مشکلات مربوط به تجمع مرخصی‌ها کمک کند.

قوانین و مقررات مربوط به بازخرید مرخصی

بازخرید مرخصی تابع قوانین و مقررات خاصی است که در قانون کار و سایر آیین‌نامه‌های مربوطه آمده است.

ماده ۶۶ قانون کار

ماده ۶۶ قانون کار به صراحت اعلام می‌دارد که “کارگر می‌تواند با موافقت کارفرما، مرخصی استحقاقی خود را بازخرید کند.” بنابراین، بازخرید مرخصی با توافق طرفین (کارگر و کارفرما) امکان‌پذیر است.

سایر قوانین و مقررات

علاوه بر ماده ۶۶ قانون کار، سایر قوانین و مقررات مرتبط با حقوق کار و روابط کارگر و کارفرما نیز در مورد بازخرید مرخصی قابل استناد هستند.

شرایط بازخرید مرخصی

برای بازخرید مرخصی، کارکنان باید شرایط خاصی را داشته باشند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

موافقت کارفرما

همانطور که در ماده ۶۶ قانون کار آمده است، موافقت کارفرما شرط اصلی برای بازخرید مرخصی است. کارفرما می‌تواند با درخواست کارکنان برای بازخرید مرخصی موافقت یا مخالفت کند.

حداقل مرخصی قابل بازخرید

معمولا حداقل تعداد روزهای مرخصی که قابل بازخرید است، ۹ روز در سال است. البته این تعداد می‌تواند با توافق کارگر و کارفرما تغییر کند.

زمان بازخرید مرخصی

زمان بازخرید مرخصی نیز باید با توافق کارگر و کارفرما تعیین شود. معمولا بازخرید مرخصی در پایان سال کاری انجام می‌شود.

فرمول محاسبه بازخرید مرخصی

محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی بر اساس حقوق کارگر و تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید انجام می‌شود. برای محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی، می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

مبلغ بازخرید مرخصی = (حقوق روزانه کارگر) × (تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید)

محاسبه حقوق روزانه

حقوق روزانه کارگر با تقسیم حقوق ماهانه وی بر عدد ۳۰ به دست می‌آید.

مثال اول: محاسبه بر اساس حقوق پایه

فرض کنید آقای “الف” با حقوق پایه 10 میلیون تومان در یک شرکت کار می‌کند. ایشان 9 روز مرخصی قابل بازخرید دارد. برای محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی آقای “الف” به روش زیر عمل می‌کنیم:

1. حقوق روزانه: ابتدا حقوق روزانه آقای “الف” را محاسبه می‌کنیم: 10,000,000 تومان / 30 روز = 333,333 تومان
2. مبلغ بازخرید: سپس حقوق روزانه را در تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید ضرب می‌کنیم: 333,333 تومان * 9 روز = 3,000,000 تومان

بنابراین، مبلغ بازخرید مرخصی آقای “الف” 3 میلیون تومان خواهد بود.

مثال دوم: محاسبه بر اساس میانگین حقوق

فرض کنید خانم “ب” با میانگین حقوق ماهانه 12 میلیون تومان در یک شرکت کار می‌کند. ایشان 10 روز مرخصی قابل بازخرید دارد. برای محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی خانم “ب” به روش زیر عمل می‌کنیم:

1. حقوق روزانه: ابتدا میانگین حقوق روزانه خانم “ب” را محاسبه می‌کنیم: 12,000,000 تومان / 30 روز = 400,000 تومان
2. مبلغ بازخرید: سپس حقوق روزانه را در تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید ضرب می‌کنیم: 400,000 تومان * 10 روز = 4,000,000 تومان

بنابراین، مبلغ بازخرید مرخصی خانم “ب” 4 میلیون تومان خواهد بود.

مثال سوم: محاسبه با در نظر گرفتن مزایا

فرض کنید آقای “ج” علاوه بر حقوق پایه 15 میلیون تومان، ماهانه 2 میلیون تومان نیز مزایا (مانند حق مسکن و حق اولاد) دریافت می‌کند. ایشان 12 روز مرخصی قابل بازخرید دارد. برای محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی آقای “ج” به روش زیر عمل می‌کنیم:

1. کل حقوق ماهانه: ابتدا کل حقوق ماهانه آقای “ج” را محاسبه می‌کنیم: 15,000,000 تومان + 2,000,000 تومان = 17,000,000 تومان
2. حقوق روزانه: سپس حقوق روزانه آقای “ج” را محاسبه می‌کنیم: 17,000,000 تومان / 30 روز = 566,666 تومان
3. مبلغ بازخرید: در نهایت، حقوق روزانه را در تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید ضرب می‌کنیم: 566,666 تومان * 12 روز = 6,800,000 تومان

بنابراین، مبلغ بازخرید مرخصی آقای “ج” 6 میلیون و 800 هزار تومان خواهد بود.

نکات مهم

• در محاسبه بازخرید مرخصی، معمولاً حقوق پایه و مزایای مستمر (مانند حق مسکن و حق اولاد) در نظر گرفته می‌شوند.
• مزایای غیر مستمر (مانند پاداش و عیدی) معمولاً در محاسبه بازخرید مرخصی لحاظ نمی‌شوند.
• برای محاسبه دقیق مبلغ بازخرید مرخصی، بهتر است با حسابدار شرکت یا کارشناسان مربوطه مشورت کنید.

امیدواریم این مثال‌ها برای شما مفید بوده باشد و به شما در محاسبه بازخرید مرخصی پرسنل خود کمک کند.

همانطور که گفته شد، برای محاسبه بازخرید مرخصی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. در اینجا به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

روش اول: محاسبه بر اساس آخرین حقوق

در این روش، مبلغ بازخرید مرخصی بر اساس آخرین حقوق دریافتی کارگر محاسبه می‌شود. به این صورت که آخرین حقوق کارگر در تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید ضرب می‌شود.

روش دوم: محاسبه بر اساس میانگین حقوق

در این روش، میانگین حقوق کارگر در یک بازه زمانی مشخص (مثلاً یک سال) محاسبه می‌شود و سپس این میانگین در تعداد روزهای مرخصی قابل بازخرید ضرب می‌شود.

مزایا و معایب هر روش

هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. به عنوان مثال، روش محاسبه بر اساس آخرین حقوق، ساده‌تر است اما ممکن است در مواردی که حقوق کارگر به تازگی افزایش یافته باشد، مبلغ بازخرید مرخصی بیشتر از حد واقعی باشد. در مقابل، روش محاسبه بر اساس میانگین حقوق، دقیق‌تر است اما محاسبه آن پیچیده‌تر است.

مدارک مورد نیاز برای بازخرید مرخصی

برای بازخرید مرخصی، کارگر باید مدارکی را به کارفرما ارائه دهد. این مدارک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درخواست بازخرید مرخصی
• سند سابقه کار
• سایر مدارک مورد نیاز (در صورت لزوم)

مراحل گام به گام بازخرید مرخصی

مراحل بازخرید مرخصی به طور کلی به شرح زیر است:

1. ارائه درخواست بازخرید مرخصی توسط کارگر به کارفرما
2. بررسی و تایید درخواست توسط کارفرما
3. محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی توسط کارفرما یا حسابدار شرکت
4. پرداخت مبلغ بازخرید مرخصی به کارگر توسط کارفرما

نکات مهم در بازخرید مرخصی

در بازخرید مرخصی، نکات مهمی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید:

• از قوانین و مقررات مربوط به بازخرید مرخصی آگاه باشید.
• در مورد مبلغ بازخرید مرخصی با کارفرمای خود به توافق برسید.
• پس از دریافت مبلغ بازخرید مرخصی، حتماً از کارفرمای خود رسید دریافت کنید.

مزایای بازخرید مرخصی برای کارگر و کارفرما

بازخرید مرخصی هم برای کارگر و هم برای کارفرما می‌تواند مزایای مختلفی داشته باشد.

مزایا برای کارگر

• دریافت مبلغی پول به عنوان پاداش
• جلوگیری از سوختن مرخصی‌ها
• امکان استفاده از مرخصی‌های ذخیره شده در مواقع ضروری

مزایا برای کارفرما

• جلوگیری از تجمع مرخصی‌های کارکنان
• کاهش هزینه‌های مربوط به مرخصی
• افزایش انگیزه کارکنان

معایب بازخرید مرخصی

بازخرید مرخصی علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارد که باید به آن‌ها توجه کرد.

از دست دادن فرصت استراحت

مهم‌ترین عیب بازخرید مرخصی، از دست دادن فرصت استراحت و تجدید انرژی است. کارگر با بازخرید مرخصی، از این فرصت محروم می‌شود و ممکن است دچار خستگی و فرسودگی شود.

هزینه برای کارفرما

بازخرید مرخصی برای کارفرما نیز هزینه‌بر است و می‌تواند به افزایش هزینه‌های شرکت منجر شود.